دوقلوی دیجیتال برای پایداری و کربن صفر (Sustainability & Net-Zero Twins)
با افزایش نگرانی‌های جهانی درباره تغییرات اقلیمی، دوقلوی دیجیتال (Digital Twin) به عنوان ابزاری نوین برای تحقق اهداف پایداری (Sustainability) و کربن صفر (Net-Zero) در صنعت ساخت‌وساز، انرژی و مدیریت شهری معرفی شده است. این فناوری با شبیه‌سازی دقیق وضعیت فیزیکی یک پروژه یا سیستم، امکان تصمیم‌گیری هوشمندانه و کاهش ردپای کربنی را فراهم می‌سازد.
دوقلوی دیجیتال چگونه به پایداری کمک می‌کند؟
- شبیه‌سازی مصرف انرژی و شناسایی نقاط اتلاف
- پیش‌بینی انتشار کربن در مراحل طراحی، ساخت و بهره‌برداری
- مدیریت چرخه عمر ساختمان با هدف کاهش ضایعات
- تحلیل رفتار مصالح در طول زمان جهت انتخاب مصالح پایدار
نمونه‌های جهانی استفاده از Net-Zero Twins
در کشورهایی مانند دانمارک، آلمان و سنگاپور، استفاده از دوقلوهای دیجیتال در ساختمان‌های عمومی و زیرساخت‌های حیاتی به کاهش چشمگیر مصرف انرژی و انتشار CO₂ منجر شده است. این کشورها با استفاده از سنسورها، مدلسازی انرژی، و تحلیل بلادرنگ توانسته‌اند به استانداردهای Net-Zero نزدیک شوند.
ترکیب دوقلوی دیجیتال با BIM و IoT
یکی از مهم‌ترین قابلیت‌های دوقلوهای دیجیتال، تلفیق آن‌ها با مدلسازی اطلاعات ساخت (BIM) و اینترنت اشیا (IoT) است. این همگرایی امکان پایش مداوم داده‌های عملکردی ساختمان، تحلیل مصرف انرژی و اجرای راهکارهای اصلاحی در لحظه را فراهم می‌سازد.
دوقلوی دیجیتال در برنامه‌ریزی کربن صفر
سازمان‌ها می‌توانند با استفاده از Digital Carbon Twins، سناریوهای مختلف طراحی را شبیه‌سازی کرده و بهینه‌ترین راهکار را برای کاهش اثرات زیست‌محیطی انتخاب کنند. این رویکرد در پروژه‌های زیرساختی و عمرانی بزرگ بسیار حیاتی است.
چالش‌ها و الزامات پیاده‌سازی در ایران
- نبود زیرساخت داده‌ای و سخت‌افزاری یکپارچه
- نیاز به آموزش تخصصی و فرهنگ‌سازی در سطوح مدیریتی
- عدم تدوین استانداردهای مشخص برای دوقلوی دیجیتال در مقررات ملی
پیشنهاد برای مدیران پروژه و دولت‌ها
دولت‌ها و کارفرمایان پروژه‌های عمرانی می‌توانند با تکیه بر دوقلوی دیجیتال و ابزارهای مرتبط، مسیر روشنی برای تحقق ساختمان‌های سبز و پروژه‌های Net-Zero ترسیم کنند. این فناوری نه‌تنها هزینه‌ها را کاهش می‌دهد، بلکه اعتبار پروژه را از منظر بین‌المللی نیز افزایش می‌دهد.